Als bij het koelen met een luchtbehandelingstoestel of een HVAC-systeem geen condensatie mag plaatsvinden dan mag de temperatuur niet onder het dauwpunt komen. Dat bespaart energie. Maar is dat ook zinvol en is de permanente meting van temperatuur en relatieve luchtvochtigheid in ruimtes een geschikte referentiewaarde?

Al naargelang de locatie, het jaargetijde en de praktische omstandigheden moet de toevoerlucht voor ruimtes, productielocaties of depots op verschillende manieren be- of ontvochtigd worden. Zo is voor mensen bijvoorbeeld een zo constant mogelijke waarde van 40 procent relatieve vochtigheid in de omgevingslucht ideaal. Bij de productie van het onmisbare antibioticum penicilline ziet het er anders uit. Dat gaat het veiligst bij een relatieve vochtigheid van 60 procent in de productie. Hetzelfde geldt voor de vochtigheidswaarde bij rotatiedruk in de papierindustrie.

Technisch bevochtigd wordt isotherm met stoom of adiabaat via verdamping, verneveling of verstuiving van water. Ontvochtigen gebeurt via adsorptie- en condensatieprocessen. Daarvoor wordt vrijwel altijd extra energie verbruikt, meestal elektrisch, soms met gas. In de praktijk is de luchtvochtigheid in ruimtes bij het plannen van een ventilatie- of airconditioningsysteem maar zelden de belangrijkste referentiewaarde. Maar zou het misschien beter zijn om al vóór het ontwerp van airco- en ventilatiesystemen samen met de gebruiker erover na te denken wat zijn behoefte zal zijn en hoe daarop afgestemd de luchtvochtigheid in ruimtes gewaarborgd kan worden? Eventueel wordt dan zelfs vochtrecuperatie zinvol. En kan men door de relatieve vochtigheid vooruitkijkend in acht te nemen en continu te meten misschien energie en geld besparen en vooral ook de uitstoot van CO2 reduceren, wanneer men de vochtigheid in ruimtes als referentiewaarde voor de klimaat- en ventilatietechniek introduceert? Het artikel geeft antwoorden over de ware betekenis van de vochtigheid in het levensmiddel lucht.

Wil je het volledige artikel lezen? Schrijf je dan hier in voor de 4-delige serie.

Wat is ‘vochtige’ lucht, wanneer of waarom wordt deze ‘droog’, hoeveel warmte-energie zit erin en wat heeft dat allemaal te maken met de specifieke enthalpie? Verklaringen over de samenhang van vochtig, droog, warmte-energie, enthalpie levert de natuurkunde, in het bijzonder de wetten van de thermodynamica. Wie deze niet echt eenvoudige materie heeft begrepen kent bijvoorbeeld bij verdampingskoelers de mogelijkheden om te spelen met het dauwpunt van water, kan het begrip natteboltemperatuur haarfijn uitleggen, heeft isentrope toestandsveranderingen onder controle en kan een h-x-diagram ook zonder verklarende video nauwkeurig aflezen.

In de praktijk worden luchtbehandelingstoestellen, HVAC-systemen of terugkoelsystemen tegenwoordig zeer vaak uitgelegd door computerprogramma’s. Het risico daarbij is dat geleerde vakkennis van de ontwerper of installatiebouwer over het thermodynamische gedrag meer en meer in vergetelheid geraakt. En soms ontbreekt bij het dagelijks werk ook gewoon de tijd om rustig na te denken over een energie-efficiënt alternatief.

Maar wellicht kan men met nadenken in de klimaattechniek of bij terugkoelers menige kW aan mechanisch opgewekte koelenergie besparen of een koelsysteem zelfs volledig overbodig maken? Dat geldt vooral in grensbereiken van de koeltemperatuur. Dan is het wel zaak dat men weet wat met adiabate koeling, maar ook met nieuwe mogelijkheden van vochtrecuperatie mogelijk is. Hier helpt thermodynamische kennis om ‘goed’ om te gaan met vochtige lucht.

Wil je het volledige artikel lezen? Schrijf je dan hier in voor de 4-delige serie.

Wat is ‘vochtige’ lucht, wanneer of waarom wordt deze ‘droog’, hoeveel warmte-energie zit erin en wat heeft dat allemaal te maken met de specifieke enthalpie? Verklaringen over de samenhang van vochtig, droog, warmte-energie, enthalpie levert de natuurkunde, in het bijzonder de wetten van de thermodynamica.