EN 16798 ve diğerleri: Avrupa yönetmeliklerinde nem

Avrupa düzenlemelerine bakıldığında, öncelikle Binaların Enerji Performansı Yönetmeliği 2018/844’e (EPBD) dik¬kat çekilmektedir. Avrupa Parlamentosu tarafından Mayıs 2018’de değiştirilmiş ve yayınlanmıştır. Devam eden sürecin bir parçası olarak EPBD, binaların enerji verimliliğini daha da artırmak, sera gazı emisyonlarının 2050 yılına kadar azal¬tılmasına katkıda bulunmak ve Komisyon’a göre, 2018’de Birlik’teki tüm CO₂ emisyonlarının yaklaşık %36’sını oluş¬turan bina stoğununun karbonunu çıkarmak için yeni gerek¬lilikleri ele almaya devam etmektedir. Bununla birlikte, aynı zamanda konfor seviyelerini ve hava kalitesini sağlamak da şarttır. Daha yakından incelendiğinde, “iç mekan iklimi” ile kastedilenin tüm olası parametrelerle tanımlandığı ancak iç mekan hava nemi hakkında herhangi bir açıklama yapıl¬madığı anlaşılmaktadır. İşte üç örnek:

• 13. maddede, 2009 Dünya Sağlık Örgütü yönergelerine atıfta bulunulmaktadır. Bu durum şunları ifade eder: “İç mekan hava kalitesi ile ilgili olarak, daha iyi performans gösteren binalar, sakinlerine daha yüksek konfor seviye¬leri ve refah sağlar; sağlığa iyi yönde katkıda bulunur. Isı köprüleri, yetersiz yalıtım ve plansız hava yolları, havanın çiğleşme noktasının altındaki yüzey sıcaklıklarına ve neme neden olabilir. Bu nedenle balkonlar, pencere bileşenleri, çatılar, duvarlar, kapılar ve zeminler dahil olmak üzere bi¬nanın tamamen ve homojen bir şekilde yalıtılmasının sağ- lanması önemlidir ve binanın herhangi bir iç yüzeyindeki sıcaklığın çiğleşme noktasının altına düşmesini önlemeye özellikle dikkat edilmelidir. ”
• Madde 21 ise bu kelimelerle iç mekan ikliminin izlenme¬sini tartışır: “Her odadaki ya da gerekçelendirildiği takdirde inşaat biriminin belirlenmiş bir ısıtmalı bölgesinde sıcaklığın ayrı olarak düzenlenmesi için, mevcut binalara kendi kendini düzenleyen cihazların montajı; ekonomik olarak mümkün olduğu durumlarda, örneğin maliyetin, değiştirilen ısı jener¬atörlerinin toplam maliyetinin %10’undan az olduğu durum¬larda, dikkate alınmalıdır.”
• EPBD ayrıca, odalardaki hava nemine ilişkin madde 36’daki izleme yükümlülüğünün belirsizliğini korumaktadır: “Muayeneleri gerçekleştirirken ve uygulamada amaçlanan bina enerji performans iyileştirmelerini elde etmek için, amaç gerçek yaşam kullanım koşulları altında ısıtma sistemleri, klima sistemleri ve havalandırma sistemlerinin gerçek enerji performansını artırmak olmalıdır. Bu tür sistemlerin gerçek performansı, dinamik olarak değişen tipik veya ortalama çalışma koşullarında kullanılan enerji tarafından yönetilir ...”

Avrupa EN 16798 serisi standartlar böylece odalarda, havalandırma sistemlerinde ve binalarda hava nemi için bir dizi spesifikasyon sağlar. Ancak hiçbiri zorunlu değildir veya yasal bir gereklilik olarak anlaşılmamalıdır. Daha ziyade, odadaki hava ve mevsime göre iç mekan havasındaki bağıl nemi korumak için öneriler olarak tasarlanmıştır. Ayrıca, yalnızca teknik bir cihaza sahip bir klima veya havalandırma ünitesi, yukarıda belirtilen 1 ila 17 arasındaki bölümlerin nem açısından uyguladığı besleme veya egzoz havasını nemlendirdiğinde veya nemini aldığında gerçekleşir. Bu genellikle neme duyarlı ürünler ve depolama tesisleri, üretim süreçleri veya sağlık tesisleri başka nedenlerle nem spesifikasyonları belirlediğinde veya sıfırın altındaki sıcaklıklarda aşırı nem nedeniyle ticari soğutma sistemlerinde buzlanma riski olduğunda söz konusudur. Daha sonra odadaki nemi düzenlemek için gereken yardımcı enerjinin mümkün olduğunca verimli bir şekilde kullanılması ve yoğuşmanın havalandırma ünitesinde, besleme hatlarında veya soğutma ünitesinde hijyenik sorunlara yol açmaması sağlanmalıdır. Sonuç olarak düzenli denetimler klima ve havalandırma sistemlerinin çalışmasının bir parçasıdır.

Avrupa sanayi dernekleri Eurovent ve EVIA şu anda farklı bir yaklaşım izlemektedir. AB’nin 1253/2014 sayılı “Havalandırma Üniteleri İçin Eko-Tasarım Gereklilikleri” konulu çalışma dokümanıyla, 2020’de yapılacak olan revizyon prosedürü; bir emme rotoru, çıkarılabilir depolama tankı veya membran ısı eşanjörü vasıtasıyla hava neminin teknik geri kazanımını dikkate alan “c” sistem parametresini tanıtmayı amaçlamaktadır. Yukarıda belirtilen EN 16798’in 1. Bölümünün dört kategorisine ve ekinde belirtilen bina kullanım türlerine istinaden; Milan, Valensiya, Oslo ve Münih şehirleri için umut verici sonuçlarla simülasyon hesaplamaları yapıldı. Buna dayanarak, en olumsuz çevre koşullarında bile, bugün yasaların gerektirdiği ısı geri kazanım katsayısının hesaplanmasına c = 0.08 faktörü eklenebilir.

Şekil 3: “Havalandırma üniteleri için eko-tasarım gereklilikleri” hakkındaki 1253/2014 sayılı AB Yönetmeliğinin revizyonu ve nemin geri kazanımı için bir sistem parametresinin ele alınması ile ilgili olarak AB Komisyonuna sunulan belgeden alıntı.